Aste honetan, zorionez, Cristina Chiquín Rodriguez Guatemalako fotokazetaria izan dugu Bilbon, eta “La Búsqueda” fotoliburuaren edizio berria eta izen bereko erakusketa aurkeztu ditu.
Hitzaldi-solasaldia Bira Kultur Gunean izan da, eta fotoliburuekin batera, fotokazetariak azken urteotan egin duen erakusketaren zati bat ikusi ahal izan dugu, fotoliburuan xehetasunez erretratatzen dituen kasuen ikerketekin batera. Erakusketak 20 argazki eta argazki oinak ditu, eta bertan egileak argazkiari buruz egiten duen azalpenaren zati bat ikus dezakegu. “Beti saiatzen naiz argazkiei buruzko azalpen txiki bat ematen, agertoki eta erretratu gogorrak dirudite, baina oinarri positiboa ere badute, nik ikusten dudana. Zuek ere bai, espero dut “.
Bere argazkien bidez, Cristina Chiquín Rodríguezek hainbat memoria-prozesu dokumentatzen ditu, bereziki justizia bilatzeko kasuetan, eta emakumeek Guatemalan bizi duten indarkeria sistematikoagatik justiziara iristeko duten borroka erakusten du.
Bere argazki liburua, “La Búsqueda”.
Guatemalako emakumeek egindako hainbat justizia-eskaera dokumentatzen ditu: herrialdeak 36 urte gerran eman ondoren, 56 neska erreta hil ziren “Jasokundeko Ama Birjina” Etxe Seguruko tragediaren ondoren eta emakumeen desagertzeen aurrean, herrialdean ia egunero bizi diren salerosketa eta feminizidioa. “Emakumeek Guatemalan bizi dituzten indarkerien continuumaren bilduma izatea nahi dut fotolibro hau, gogorra da horrela esatea, baina Emakumeen aurkako Gerra da han bizi duguna”.
Bertan agertzen diren irudiekin, liburuak gertakarien bestelako ikuspegi bat erakutsi nahi du, eguneroko bizitzak eta istorioak dokumentatuz, bai eta prozesu sozialak ere, argazki horiek komunikaziorako tresna gisa balio dezaten prestakuntza, informazio, sentsibilizazio eta gertaeren erregistro historiko gisa.
Esteka honetan, egileak erakusketaz eta fotoliburuaz egiten duen aurkezpena ikus dezakezue:
Cristinak bere ibilbide profesionalaz eta bere liburuaren azalpenaz eta edukiaz hitz egiteko tartea ere izan zuen, nola izan den kasuak erretratatzeko prozesua, kasu bakoitzari zenbat urtez lagundu dion, eta bere lanak maila pertsonalean duen inplikazioa ere aipatzen du. Hausnarketa horiek guztiek fotokazetariaren lana eta irudi bakoitzaren atzean dauden istorioak askoz ere hurbilago ikusi eta ulertzera garamatzate.
“Une batzuetan oso gogorra egiten da familiei eta emakumeei prozesuetan laguntzea. Emakume achien kasuak 13 urte baino gehiago eraman nau beraiekin egotera, haiekin batera… ordu asko dira, estaltzeko epaiketak, elkarrizketak… ” kontatzen zigun bitartean, askotan, fotokazetariak une jakin batzuk baino ez dituela atzematen eta, ondoren, desagertu egiten dela, ez dela inplikatzen, eta berak, berriz, prozesu osoaren parte izan nahi duela eta emakume horiei laguntza eskaini nahi diela.
Cristina Chiquín Rodriguezek aurkezpenean argi utzi zigunez, argazki liburua emakume askok egindako lana izan da, kolaboratiboa, eta kazetariek, antropologoek, desagertutakoen senideek… parte hartzen dute. “Ez dut nik bakarrik protagonista izan nahi, emakumeak dira istorioen protagonistak, eta gustatzen zait haiek prozesu horien parte izatea, beren istorioak kontatzea, bertatik bertara, eta jorratzen diren gaietan adituak direnek ere liburuan idazteko aukera izatea”.
Azkenik, egileak une honetan herrialdean bizitzen ari den egoerara hurbildu nahi izan gaitu, eta emakumeak emakume izate hutsagatik Guatemalan bizi duten arriskuaren testuinguruan kokatu. Bere lanagatik eta erasotzaileengandik eta gaizkileengandik oso gertu egon behar izateagatik, Cristinak esan du bai bizi izan dituela tentsiozko egoerak, arrisku-egoerak, baina oraingoz, esperientzia arinetan baino ez direla geratu, “agian da pixka bat inkontzientea naizelako, baina bizirik jarraitzen dut” esaten zigun.
“Ez da hainbeste nire lanagatik, emakume izate hutsagatik baizik. Guatemalako emakume guztiak beldurrez ateratzen gara kaleetara, ez baitakigu noiz gerta dakigukeen zerbait. Irten eta ez itzultzeko beldurrarekin bizi gara egunero “.
Cristinak nabarmendu zuenez, neurri batean erreparatzailea da justizia bilaketa horren protagonista diren emakumeei edo haien familiei liburua emateko boterea. Kontatu zigunez, “esaten didate orain, irudi horiekin, beren seme-alabei, bilobei, beren istorioa kontatzeko aukera izango dutela. Beren prozesuaren froga bat dute “.
“Justiziaren bilaketa honetan EA-LAren laguntza funtsezkoa izan da biktima diren emakume guztien erreparaziorako”.
